Home > Autobus > Stadsbus > Series > Serie 23 (122-125)

Gemeentetram Amsterdam - Serie 116-121

Serie: 116-121
Type: Autobus
Aantal: 6 Stuks
Fabrikant: Twin Coach, Kent (USA) - M.C. van der Wal, Hilversum
Chassistype:
Motortype: 6-cilinder benzinemotor
Bouwjaar: 1934
Lengte:
Breedte:
Hoogte:
Wielbasis:
Motorvermogen:
Ledig gewicht:
Maximale gewicht:
Versnellingsbak:
Passagiersindeling: 33-13 (later 23-27)
Nieuwprijs: Hfl. 27.750,-

Voor de vervanging van de ongeveer 10 kleine bussen die eind 1934 uit de dienst verdwenen waren, werd medio 1934 nieuw materieel aangeschaft. Dit betrof toen zeer moderne bussen: voor het eerst niet meer met een "neus", maar "trambussen", gebaseerd op materieel dat begin jaren dertig in de Verenigde Staten was ontwikkeld en in Nederland tentoongesteld had gestaan. 10 nieuwe bussen werden besteld in 1934: 6 Twin Coach "Hercules" wagens, serie 116-121, bij de firma Martin C. van der Wal én 4 wagens bij Beers met een Verheul-carosserie, de serie 122-125. Over deze eerste serie gaat dit serieblad. Deze bus had geen voorneus, zodat deze veel media-aandacht kreeg. Een bus zonder neus! Een nieuwtje in 1934, dat goed was voor een foto in de krant.

Het waren geriefelijke bussen met zitplaatsen in Coach-opstelling. De aflevering van de Twin Coach liep grote vertraging op: eerst arriveerde de 117, die in het begin nog tijdelijk met het provinciale kenteken G 40777 rondreed. Het contract omvatte ondermeer levering vóór 16 april 1934; toen dit niet mogelijk bleek werd uitstel verleend tot augustus. Op 24 november waren echter pas de 117 en 116 geleverd, doch nog zonder thermostaten en snelheidsmeteraandrijving; de 118-120 verschenen begin 1935.

In januari en februari 1935 konden de 116-121 in dienst worden gesteld. Vooral deze serie voldeed in het begin niet erg, toch bleven zij, na aanpassingen, zeer lang in dienst.

De directie liet de 116-121 steeds een secundaire rol spelen voor geregelde dienst. Pas als het noodzakelijk was, bracht men ze op straat, zoals in 1940 voor lijn F en in 1950 voor lijn K.

Daar de ter beschikking gestelde brandstof tijdens de tweede wereldoorlog steeds verder werd beperkt, ging de Gemeentetram, zoals trouwens alle busbedrijven, uitkijken naar alternatieve vormen van de benodigde grondstoffen. Besloten werd tot het geschikt maken van de Twincoaches 116-121 voor antracietgas; in november werden deze wagens hierop omgebouwd. Aanvankelijk wilde het vervoerbedrijf eenwielige aanhangwagens "Verheul Supporter", waarop Bellay gasgeneratoren waren gemonteerd, gebruiken. De Rijksverkeersinspectie gaf echter de voorkeur aan tweewielige wagentjes, wat dan ook gebeurde.

Antracietgas bleek echter niet de juiste gedachte geweest te zijn: de Twincoaches, die op lijn G werden ingezet, raakten vaak defect. De Antracietwagens kwamen in dienst met hun installatie tussen 9 december 1940 en 11 maart 1941.

Teneinde de Twincoaches beter aan de praat te kunnen houden, werden deze in november 1941 omgebouwd van anthraciet op houtgas. Voor het houtgas werd een Imbert installatie gebruikt.

Nog in 1941 raakte de 117 defect en werd buiten dienst geplaatst in afwachting van eventueel herstel.

In 1942 en 1943 hebben de 117 en 118 geheel geen dienst gedaan, terwijl in 1944 de hele serie defect buiten dienst stond.

Op 7 augustus 1943 waren er in totaal 7 bussen zekergesteld door de Duitse Wehrmacht, dit betrof onder andere de 120 uit deze serie; deze werden echter na korte tijd weer vrijgegeven.

Na de capitulatie in mei 1945 kwamen de tot benzinebussen terugverbouwde 116 en 119-121 terug in dienst.

Van 13 mei t/m 22 juli 1946 werd de 120 voor enige tijd verhuurd aan de streekvervoersmaatschappij N.B.M.

In 1946 werd ook de 118 hersteld en kwam als benzinebus terug in dienst. Alleen de 117 stond nu nog buiten dienst(sinds eind 1941).

In de periode 1946-1949 waren de Twin Coaches aan te treffen op de lijnen G, H en 19.

In 1947 werd de 121 als proef voorzien van een dieselmotor; de bus zou pas in april 1948 in dienst gesteld worden op lijn H.

In 1948 stond de 119 het hele jaar met een defect stil en werd niet ingezet.

In 1949/1950 werden de resterende Twin Coaches analoog aan de 121 voorzien van een dieselmotor, waarbij de 119 als eerste werd behandeld in 1949 en de rest in 1950. De 118 en 120 hadden in 1950 zelfs nog als benzinebus dienst gedaan.

Het bleek toch wel nodig om lijn 22, de kringlijn rond het Centraal Station, weer in dienst te stellen. Door het Centraalstation kon men, in verband met in- en uitgangscontrole, slechts met een perronkaartje lopen, zodat iedereen die van de pont en de buslijnen B, C en L gebruik wilde maken vanuit de stad, eerst te voet het C.S. moest ronden. Besloten werd derhalve een buslijn 22 in te stellen rondom het station; deze kwam in dienst op 22 juni 1950. De frequentie werd 3' minuten; voor de lijn waren 4 wagens nodig('s avonds en op zondagen 3 wagens die iedere 4 minuten reden). Het personeel was ingedeeld in het rooster van lijn 19. Zoals voorheen bij de tram, werd het tarief 1 cent, te deponeren in een betaalbus, die vergrendeld was (omdat er geen kaartjes werden afgegeven, was controle op de ontvangsten niet mogelijk; voorkómen moest dus worden dat de chauffeur bij het geld kon komen). Houders van een geldige overstap of een abonnement konden gratis van de lijn gebruikmaken. Op die lijn 22 werd de serie 116-121 ingezet, die daartoe een aangepast interieur kregen, waarbij aan de rechterzijde de meeste zitplaatsen (10 stuks) werden verwijderd en vervangen werden door een horizontale stang. De plaatsindeling werd toen 23-27. De eerste dag reden de 117, 119, 120 en 121. Hiervan deed de nu op diesel omgebouwde 117 voor het eerst na ongeveer 9 jaar weer dienst.

In 1953 werd het provinciaal kentekenstelsel met de letter G voor Noord-Holland vervangen door een nationaal systeem, waardoor de bussen alle een nieuw kenteken kregen.

In januari 1954 werden ze buiten dienst gesteld en aansluitend voor fl. 2.100,- per stuk verkocht aan de sloper.

                 

Traminfo.nl © 2003-2015 | Contact  | Colofon | Disclaimer | Links